BEDELİNİ ÖDEYECEKSİN SEVGİLİ HALKIM

Bedeli var ve ödeyeceksin sevgili halkım. Yok öyle yağma. Yeryüzünün en seçkin insanlık değerlerini hayat tarzı olarak içselleştirmiş bir halksın sen. Öyle kaygısızca, gelişigüzel sürdüremezsin hayatını. Bin yıllarca ödün vermeden ve bedeller ödenerek sana bırakılan hayat tarzına şekil veren öz düşüncenle hayatına devam etmek için ya da bu hayat tarzına şekil veren özsel düşünceni terkedişinden dolayı bedel ödeyeceksin. Bir şekilde mutlaka bedel ödeyeceksin.

Bedelini ödeyeceksin sevgili halkım. Dilini, kültürünü, xabzeni ileriye taşıyabilmek için bedel ödenmek zorunda. Öyle ahkâm kesmekle, çalışmadan, terlemeden, kendinden katmadan olmuyor böyle işler. Dünyanın bu günkü düzeninde para lazım, güç lazım sevgili halkım. Lafla peynir gemisi yüzmüyor biliyorsun. Kanıyla asil olduğunu zanneden ancak halkı için hiçbir asil davranış sergileyemeyen, halkının geleceği için üç kuruşa kıyamayan insanlarımız baskın durumda maalesef. Eğer gerçekten onurlu bir halk olarak dünyada bir gelecek diliyorsan dişinle, tırnağınla, alın terinle kazanırsın bunu unutma. Kendi gelecekleri için bedel ödemeyi göze almayan ve ortak enerjisini yitiren halklar tarihe zavallı olarak gömülürler unutma.

Bedelini ödeyeceksin sevgili halkım. Çocukların başka halkların zavallı maşaları olarak ve ışıklarını yitirmiş olarak eklemlenecekler başka halklara. Bilinçaltlarında onlara bırakacağın eksiklik duygusuyla sadece anlamsız ve soluksuz yaşamlar sürecekler yeryüzünde eğer bugün ödemen gereken bedeli ödemezsen.

Ey halkım, bugün ödeyeceğin bedeli seçme şansın var. Yarın için seçme şansın olmayacak. Ama mutlaka ödenecek bir bedel seni bekliyor, unutma sevgili halkım.

Marğuş Vezir

28.10.14

19:40

 

BİZ

Yeter artık. Duymak istemiyoruz artık bölünme ve bütünlük kaygısının arkasına saklanarak halkımıza en büyük kötülüğü yapan sesleri.

Evet, devlet eliyle asimile edildik, olmadığımız şey olmaya zorlandık, birlik ve bütünlük söylemleriyle halkım bölük pörçük edildi ve sesimiz çıkmadıkça daha da daha da üzerimize geldiler. Bize sevecen davrandıklarını zannettirerek bizi mahvoluşa ve yok oluşa teslim ettiler. Dilimiz, kültürümüz devlet eliyle yok edildi, halkımızın yüzyıllarca verdiği canlar unutturularak halkımız kendisini inkar eden sisteme insanlarını kurban eden bir yapıya devşirildi.

Savaştan, kandan ve şiddetten uzak durarak kendisine yapılan tarihi haksızlıkları gidermek için barış içinde yol arayan halkıma bunu çok gördünüz. Bize en büyük oyunu oynayan ve Ruslardan daha büyük kötülüğü eden, din simsarlığıyla halkımı vatanından söküp alan Osmanlıya minnet duymamızı istediniz utanmadan. Bize kucak açtıklarını dile getirdiniz sürekli olarak ama açılan kucağın sahibinin niyetini de hep gizlediniz. Nerede ölüm ve savaş varsa bizi hep malzeme yaptınız. Kadınlarımızı, genç kızlarımızı köle pazarlarında sattınız. Kahramanlığımızı ve insanlığımızı övdünüz ancak ne zaman biz buyuz dediğimizde de arkamızdan sövdünüz. Tanrının bize en güzel armağanı olan dilimizi elimizden almak için her şeyi yaptınız. Tanrı olmaya ve bize haklar bahşetmeye kalktınız. Yaşama, düşünme ve insanca var olma haklarımızı gasp ettiniz önce. Daha sonra ise tanrılaştırdığınız sistem kullarına haklarını gerektikçe bahşetti ve devlete secde etmemizi beklediniz.

Evet hakkımız. Devletin tüm olanaklarıyla elimizden aldığı dilimizi ve kültürümüzü devletin olanaklarını kullanarak yeniden canlandırmak hakkımız. Bölünürüz sendromuyla halkımın varlığına ve geleceğine verdiğiniz zararın hesabını sormaya hakkımız var.

Biz kan istemiyoruz. Şiddetten de uzağız. Ancak görüyoruz ki haksızlıkları gidermek için şiddete baş vuranlarla oturup konuşulurken şiddetten uzak halkım görmezden geliniyor. Bu açıkça barış arzulayanlara şiddeti tavsiye etmek değil midir?.. Biz bu coğrafyada sadece barış istiyoruz ve tek bir insanın kanının herhangi bir hesaba hizmet etmesini arzulamıyoruz…

Ey halkım, uyan artık. Geleceğini sorgula. Öfkeye ve heyecana kapılmadan eyleme geç. Kendi geleceğini ancak kendi ellerinle yaratabilirsin. Yüzyıllarca kanını vatanı için akıtan atalarımız kanlarını bizim için akıttı. Biz kanımızı ve canımızı o insanlara borçluyuz. Ya atalarımızın lanetine uğrayarak onursuzca bir yok oluşa razı olacağız ya da atalarımızın bize bıraktıkları xabzemizle ve dilimizle var olacağız ve dönmek için terk ettikleri vatana biz döneceğiz ve ruhlarını sevindireceğiz.

Marğuş Vezir

27.10.14

20:23

DÜŞ

Halkımız için çok şey yapmalı evet, ancak eylemlerimiz ne kadar mantıklı olursa olsun eylemsel olarak halkımızın hemen bizimle harekete geçip bizim elimizden tutacağı yanılgısının hayal kırıklığı kaçınılmazdır şu aşamada.

Halkımızın kendi adına toplu olarak bir şeyler yapıyor hale gelmesi için halkımızın kulağına her gün duyabileceği şekilde fısıldanmalıdır yapılması gerekenler. Halkımızın kulaklarına ulaşmalı yapılması gerekenlerin sesi ki halkımız bunu içselleştirebilsin ve eyleme geçirebilsin fısıltıları.

Peki, halkımızın kulağına ulaşacak fısıltıları neyle fısıldayacağız? Kendi türkülerimizin, kendi şiirlerimizin, kendi yazılarımızın içine olması gerekenlerin mesajını koyarak yapacağız elbette. Halkımızın yüreğinde uyuyan ve küçük bir dokunuşla dışarı çıkmaya hazır olan olması gerekeni gerçekleştirme isteğinin elinden tutacağız… Kendi ideolojimizi kendi edebiyatımızla işleyeceğiz, kendi sesimizle sesleneceğiz halkımıza ve herkese duyurunca sesimizi işte o zaman kendi rengimizle yola çıkacağız ve çıkaracağız.

İnsanların önce düşüncelerinde inandıramadığınız daha sonra düşlerine koyamadığınız bir eylemde başarılı olmak mümkün değildir. Kabul edin, daha yolun en başındayız. Kendi özgün düşüncelerimizi ve düşlerimizi birbirimizle paylaşma ve gerçeğimizi bulma yerine hep başkalarının düşüncelerine ve düşlerine göre halkımıza yol çizmeye çalıştık bugüne kadar. Bu yüzden sadece bize özgü olma anlamındaki özgün düşünceler bağlayacak artık bizi.

Herkes döksün düşüncelerini ortaya. Şair şiirini yazarak, sanatkâr türküsünü söyleyerek, yazar yazısını yazarak, halkım yüreğini ve kendisiyle konuşan kendi seslerini dinleyerek. Böylece bulalım hangi düş bize ait ve ancak o zaman peşine düşebiliriz ve ondan sonra artık kimse uyandıramaz bizi kendi düşümüzden.

Marğuş Vezir Savrum

24.10.14

21:50

KÖPRÜ

Yıllar geçti vatanımız dokunulabilir oldu olalı ancak henüz bir köprü kuramadık vatana götürecek. En büyük ve en acı gerçeğimiz bu, hepimizin.

Vatan uzakta değil ve vatana ulaşabilmek için ihtiyacımız sadece bir köprü. Herkesin ayağını sağlamca basacağı ve vatana ulaştıran yola ayağımızı taşıyacak bir köprü inşa etmeliyiz. Vatana ulaşmaya çalışan insanlar hep kendi imkânlarıyla kendi köprülerini inşa ediyorlar. Kendileri geçip varıyorlar vatana ancak bir süre sonra bu köprü yıkılıyor ve ikinci bir kişiye geçme fırsatı doğmuyor çoğunlukla.

Önce köprü inşa etmemiz gerektiğine inanmalıyız hepimiz. İnsanları yola çıkarıp hepsini birden taşıyamayacak kendi zayıf köprülerimizden geçirmeye kalkıp onları yıkılan köprümüzden düşecekleri karanlık ve soğuk sularda boğmamalıyız. Köprüye ihtiyacımız var. Küçük olabilir ve herkes aynı anda geçemeyebilir ama sağlam bir köprümüz olmalı. Köprüden geçen herkes tedirgin olmadan ve güvenle yürüyebilmeli vatana kavuşan yola. Ve herkes köprünün yerini bilmeli ve köprüsüyle gurur duymalı. Bu köprü vatana düşen canlar ve vatandan uzak ömrünü tüketmiş insanların anısına yapılmalı ve üzerinden de vatana taşımalı yeniden, vatana ait olan canları.

Köprünün harcında yürekler olmalı, inanç olmalı, sevda olmalı. Köprümüz süslü püslü ve gösterişli olmayabilir ama bizim emeğimiz ve alın terimiz olmalı. Malzemeden çalmayan ve vatan için atan yüreğin sahibi olmalı mimarı, mühendisi, işçisi. Halkın tamamının bir araya getirdiği üzerine alın teri sinmiş paralarla alınmış olmalı malzemesi. Nasıl ki Tanrıya ulaştırdığı düşünülene halkımız esirgemiyorsa elden geleni; aynı inançla sarf etmeli elinden gelen her bir şeyi. Evindeki peynirini, bahçesinde işe yarar üç beş kerestelik ağacını, çocuğuna vereceği bir günlük harçlığını, bir gün sigara içmeyip sigara parasını isteyerek ve gönülden katmalı köprüsünün inşasına insanımız. Yıllardır kanayan yarasına tuz basıp, biraz daha dişini sıkarak kurmalı köprüsünü halkım. Ve halkım bilmeli ki “Kutsaldır vatana ulaştıran yoldaki dikenleri temizlemek ve de kurmak oraya ulaştıran köprüyü.”.

O köprüden kendisinin hiç geçmeyeceğini bildiği halde o köprüden geçecek canlar için elinden gelen her şeyi yapana ne mutlu. Ne mutlu ömrünün yetip yetmeyeceğini bilmeden köprüye inanana ve emeğini esirgemeyene. Onlar ki hiç uğramayacaklar, vatan için tertemiz yürekle canlarını vatana verenlerin Tha’nın onlara sözünü verdiği lanetine. Onlar ki atalarıyla beraber, dokunacaklar en güzel boyuttaki var oluşa… Ne yazık, her şeyin farkında oldukları halde kulak tıkayan ve köprüden alıkoyanlara. Onlar en büyük kaybedenler olacak. Onlar kendilerini her gün lanetleyen atalarının ruhlarının sesiyle yaşayacaklar, kendilerini lanetleyen rüzgârların uğultularının dayanılmazlığını tadacaklar her gün. Ve onlar hak ettikleri lanetli var oluş boyutunda, sonsuza kadar azap çekecekler.

Ve soruyorum hepinize: “Var mısınız vatana vatan için atan canları taşıyacak köprüyü inşa etmeye?”

Marğuş Vezir

22.10.14

22:28

ЗЫХЪУЫМАХЭМРЭ ЗЫХУАХЪУЫМАХЭМРЭ

“Мыр хэкущ”, “мыр дибзэщ” жоуэ къаIэщIэнар нобэ къэс тхуэсхъума, дэ хэкум дыщыкIуам дей ягукIэ япсэкIэ къытпеже, дэнэ ФыщыIэми сыт Фи хьэлми Фыдикъуэшщ къыджэжыIэ, егъащIэкIэ дымылъэгъуа гъэлъэпэкIэкIэ дызгъэлъапIэ ди хэкурыс дикъуэшхэмкIэ дэ тIэкIу къыФIыдогъэкIыккIр хэхэсым щыIэ адыгэхэм. Ахэм ягухэри ябжэхэри къызэIухащ ауэ дэ сыт яхуэтхьижыр?

Ахэр зыхуей къудейр ягъуысыу хэкумрэ гъащIэмрэ зыдэдгъэкIуэтэнщ. Дэ абы яхуэтхьыу щытри дищхьэ ФIэлэлхэмрэ, ди гупщысэ делэхэмрэщ инахъыбэм. ДиIэж тIэкур тхуэсхъумам дэ гу къабзэуэ дищхьэмрэ ди къарумрэкIэ дыкIуэжыну яФIэщIт. Ауэ дэ мыпхуэдэ зы гугъэ диIэтэкъым. ДиIэ закъуэр щхьэусыгъуэ къудейт. Хэкурысхэм мыр щагурыIуам деж псом щхьэ тхуахъумам кIэрымкIахэу щытми ягухэр идудахэщ. я къэрур хэгъэхъуэным кIэрыкIи я къарур хэдгъэщIащ. Хэкур лъэIэсэгъу хъумэ жэурэ кIуэжын дызФIэщIижти лъэIэсэгъу щыхъум зыФIэдмыгъэщIижыу дытIысижащ.

Хэкум сыт щыгъуи дыгъэкIуэдар дыгъуэтижынщ жызыIэу лъэпкъ IуэхукIэ щхьэххэм хэкур ялъэгъуа нэужь “Дэ хэхэсым дынэхъщыадыгэщ” жаIэФыр. Хэкум къытхуэпабгъэ гухэм жаIэр зэхэзмых, зэхэзмыщIэ мы цIыхуыгъэншэхэм хэхэсым дэ гу-кIуэдрэ, гу-щыурэ нэхъ зыри къытхуахьыркъым. Абы щхьэ зипсалъэм псэ хэмылъ мыпхуэдэхэр дыгъэпсэлъэжынукъым икIи Фэи ятплъижынукъым иджы нэужь

Ипэ диIэж тIэкIур зыхъумамрэ ар зэхэзыщIэу щыт зыхуахъумахэр зэрыщIэн зэрыгъуэтын хуейщ. Хэкум кIуэ псори яхъумам ипщIэр зыщIэхэракъыми мыпхуэдэ цIыхухэр ипэ зыхэдзын, зыхэдгъэкIын, дыгъэемыкIун хуейщ. Лъэпкъымрэ хэкумрэ зы хьэдзэкIэ щхьэпэ зимыIэхэр дищхьэм тедгъэсижынукъым ныджыр нэужь.

ЗиIэмрэ зипсэмрэ хэкум нэмысым хэкур зыкIи ейкъым. ЗиIэмрэ зипсэмрэ хэкум нэсыр хэкурысхэращ. Хэхэсым зипсэр хэкум пэжыу, пэжкIэ нэсыри мащIэщ. Дэ ди Iуэхуыгъуэр аращи хэкум зипсэ нэсхэм яIэхэр нэгъэсыным амал къыхуэгъуэтынщ, ахэр хэкум ешэлIэжынщ. Хэку жаIэ щхьэ хэкур зигу имылъхэм хэкур ягу итлъхьэу ахэр ешэлIэжынракъым икIи ди Iуэхур.

Маргъущ Везир

20.10.14

23:59

КЪЫЗЭЩIЭГЪЭУШЭ УИПСАЛЪЭХЭР

ПэмыщIхэм я гупщысэкIэмкIэ я псэлъаФэмкIэ уэ уи лъэпкъым Фэ къытебгъэуэФкъым. Нобэ ди лъэпкъым игум хэхьэ зы плъэкIэ щIимыIэр аращ къызыхэкIыр.

Бзэр псэм игъэлъэгъуэкIэщ. Адыгэпсэ дыIут щхьэ адыгэм щхьэ гъащIэм хэдгъувэну зийаужь дитхэм адыгэбзэкIэ дызэрремгупщысым щхьэ ар адыгэ лъэпкъым ипсэм хэхьэкъым. Адыгэ лъэпкъым псэ къыIуырыцлъхьэжыФыну къудейр адыгэбзэщ. Лъэпкъыр зы къэкIыгъэм ещхьщи абы ипсыу щыт ибзэр абы щыщIэткIаум дей зыкъищIэжынущ. Мис абдежым гъуижынур щигъэтынурэ къыпыкIэу щIидзэнущ пхъэщхьэмыщхьэ купщIэ зэрылъыу ахэр дунейм щIэблэщIэу къыщыкIыну щытхэр.

Бзэр жэихукIэ лъэпкъри жеинущ. Лъэпкъыр къэзгъэушыну щыт макъ къудейр адыгэбзэм и макъщ. Лъэпкъым зэхихыу, игум хэхьэу, къызэщIэзгъэушэну закъуэр езым ибзэращ. Лъэпкъыр гъэгушхуэжын щхьэ езым ибзэмкIэ еубзэн хуейщ. Лъэпкъым езым ей дыдэу щытым и макъым къыжыриIэращ зэхихынури, ищIэнури…

ЕIусэн хуэйщ цIыхур ипсэм хэтыу щыт езбы ипсэ адыгэбзэ псалъэхэм игумкIэ. Ахэр къызэщIигъэушэжын хуэйщ. КЪэуша псалъэхэм иIэр убыдыу гъащIэм къытешэн хуейщ. Псалъэхэр къызэщIэушэхукIэ пкъым ипсэми зиужьынущ. Абы лъэпкъым ипсэри къигъэушижынурэ езым иплъэкIэм гъащIэ иригъуэтынурэ Фэ къызтыригъэуэжынущ.

Маргъущ Везир

19.08.2014

09:49

АДЫГЭГУ

Хэтым ирепх диным, хэтым ирепх идеологиям лъэпкъ Iуэхур. Лъэпкъ Iуэхур лъэпкъым ейуэ зы еплъыкIэ зэремыпхам щхьэ лъэпкъ Iуэхур земыкIурэ зэмыщхьыу пхауэ, мыпIэтрэуэжыу щытщ.

Гурэ ФIэщ хъуныгъэрэ зыхэмылъ динымрэ идеологиямрэ земыкIу ди Iуэхур сыт тIэ зэкIуу щытыр?

Апхуэдизыу пыуд хэкур ялъкIэ зыгъэФа ди едэжьхэм ягухэр? Ахэм дэ адыгэгу къытхуагъэнэн щхьэ япсэхэр къимыкIуэтыуэ ятащ. Хэкум псом япсэр ямытыу къыщIикIар ахэр зэр шынэм щхьэтэкъым. Еплъхэри токIуэдыкIыр адыгэргур дунейм, аращ ахэм япсэ зэщыуар къизгъэкIар хэкум.

Куэд яшэкIащ ахэм хамэм. Сыт яшэкIами ягъэтIылъакъым зэи адыгэгур. Мис сэ си ядэ и гъащIэр зы щапхъэщ. Апхуэдиз тхьэмыщкIэныгъэр зэрришэчыуи зэикI игу ихъуэжакъым. Зэ закъуэ а игум къыжыриIэм емыпцIэкIын папщIэ дапщэрэ и гъащIэр утыку ирилъхьэу пэжым зэрхущIэкъуар сэ сылъэгъуащ. Мис сийадэ нэс къынэсау щытщ адыгэгур. Дэ адыгэгукIэ къуажэхэм дыдэкIыу къалэхэм дыкIуа нэужь лIо дэ къытщыщIар? Дэнэ зыдэтхьар дэ адыгэгур?

Дэ къалэхэм щыIэ псоукIэ, зэхэтыкIэм дипсоукIэр IэщIэтлъхьэри дыкIуэцIылъ гури абы щIыдгъуижащ. КЪалэм дэс щхьэхынэхэм къэгупщыса гу зыхэмылъ гупщысэхэм ди лъэпкъыр къыригъэлын дыФIэщIыурэ а гуншэ-хабзэм ди гъащIэхэр тедгуыващ. Псэлъэ гъущэ нэхъ нобэ нэс зы Iущыгъэ яуыжь дитакъым. Динри адрей идеологияхэри зэрзырагъэкIуэкIам хуэдэу адыгэгури ахэм едгъэкIуыну яужь дитащ. Ауэ дыщыгъупщар аращи адыгэгур зэхъуэкIкъым. Гур зейм абы нэмыплъ иритмэ, ар зэримпэсижмэ, ар къимлъэтижыу йолIыхьыр зыдилъым. ИкIи йоФыхьыр абдежми гъащIэри зэхыоФыхьыр. ТIанэи мы мэ зыщыуам зыри екIуэлIэжкъым.

Лъэпкъ Iуэхур гурэ ФIэщ хъуныгъэрэщ зэпхар… Дэ дыкъэсхъумэнури, дунейм дищхьэр Iэтауэ дытезгъэтынури дэрдэру дэращ. Дэ диедэжьхэм къытхуагъэна адыгэгур дыгъэгупщысэжынущ. Абы куэд къыджиIэнущ, абы ди гъуэгур къитхъыхьынущ. Дигухэм дыщэпцIижам дей ди едэжьхэми, тхьэми я нэгъэлатыр къыттехуэныурэ щхьэ закъуэу кIыФI тхуэФащэм дыхэкIуэдэжынущ… Ауэ адыгэгу зиIэхэр ирремшынэ ди едэжьхэр гу къэбзэу хэкурэ-адыгэгурэ щхьэщ щIэлIар. Ахэм Тхьэм ягум къажыриIаращ ящIар. Тхьэм адыгэгур хуитыу къыщиздилъэтыну хэку псалъэр къаритащ…

Маргъущ Безир

18.10.14

12:02

IУЭХУ ПСОР ЛЪЭПКЪЫМ ЩХЬЭПЭН ХУЕЙЩ

Зы щIэныгъэ зиIэу и щIэныгъэм уеIусымэ къыджаIэ ди щIэныгъэлI щIагъуэхэм: “ Мыр сэ си Iуэху IэнатIэщ, уэ щIэныгъэ уиIэкъыми ар уэ уи Iуэхукъым.” “А зи ужь узэрытыр къалэжри щIалъхьэжащ.” “Мыр сэ си Iуэхукъым сыт хузиIуэху..”

ЩIэныгъэр щIыщыIэр цIыхухэм я гъащIэр ФIыкIэ зэхъуэкIын, цIыхугъэм ФIы хэлъхьэн щхьэщ. Зы лъэпкъыр зыгъэкIуатэр зищхьэр лажьэ щIэныгъэлIхэм я щIэныгъэр я лъэпкъым ипсоукIэм зэр халъхьэм къыбгъэдокIыр. Зибзэрэ, зихабзэрэ, зи гупщысэрэ лъэщ щIижыу дунейм лъэщыу къытегъэувэжын хуей ди лъэпкъми щIэныгъэлI Iэджэ диIэщ. Ахэм яхэтщ бзэри, хабзэри, гупщысэкIэри зылэжь. я Iуэхури тэрэзыу зырагъакIуэр, мэлажьэхэр тIанэи къэлэжьар щIэныгъэ хабзэм зэр жиIэм хуэдэу архивым щIалъхьэри я Iуэхур зэФIэкIа яФIощIыр. Кхъэ мащэм щIатIэ хуэдэу къэлэжьар архивым щIатэри абы щагъаФыр. Зыми щхьэмыпэу утыку къыралъхьам гъащIэ имгъуэтыу лъэпкъым IэщIагъакIыр. Къалэжьар зэр лъэпкъым зэр щхьэм гу лъызмытэ щIэныгъэлIхэр лъэпкъым ирибынкъым.

Ди бзэр, ди хабзэр, ди гупщысэр ФIыкIэ зымгъэкIуатэ щIэныгъэлI тхуэныкъуэкъым. Ди бзэм, ди хабзэм, ди гупщысэм гъащIэ ирамгъэгъуэтыу ар лъэпкъым и пащхьэм дэ ди щIэныгъэщ жоуэ зыри ирамгъэIусэу и пащхьэм изыххэр дэ ди жэгъуэгъу нахъыкIэм хуэдэщ. Ахэр зыдэIэпыкъу къудейр Адыгэм и кIуэдыгъуэщ. я Iуэху IэнатIэ зипщэ дэлъыр зымгъэзащIэу я Iуэху утыку къизнахэм къыджаIэ зыри тФIэIуэхуунукъым. Iуэхур дэдейщ жоуэ дезмыгъэкIуалIэуэ икIи я Iуэхур лъэпкъым щхьэзмыгъапэхэр лъэпкъым ядгъащIэнущ. ЗигукIэ зипсэкIэ лъэпкъым ипщэдейм псэ хэзылъхьэну зийаужь ит, зи лэжьыгъэ псор лъэпкъым и гъащIэм хэзылъхьэ  щIэныгъэлIхи диIэщ мащIэми. Дэ ахэм дакъуэтынурэ лъэпкъыр щIэныгъэкIэ дыгъэщIэрэщIэжынущ….

ЩIэныгъэр лъэпкъым еIусэн хуейщ. Лъэпкъым и нобэм хэтын хуейщ. Абы лъэпкъым ипщэдейм ФэФI къытыригъэуэФын къару хэлъын хуейщ. Аращи зэбгъащIэрэ утыку къиплъхьам гъащIэ егъэгъуэтын хуейщ… ГЪАЩIЭМ ЩЫМЫЩIЭМ ПЩIЭ ИIЭКЪЫМ.

Маргъущ Везир Саврум

29.09.14

22:45

ХЭКУР УМЫЩIЭМЭ ХЭХЭСЫР УМЫЩIЭМЭ УЩОУЭР
“Хэку (адыгэ нэпцlхэращ зыхуэгъэзар)” ЖОУЭ СЫТХА ТХЫГЪЭМ ХЭКУМ СЫКIУЭУ СЫКЪЭКIУЭЖА ИУЖь СЫХЭПЛЪЭЖАЩ
“”Махуэ къэс къыдоджэхэр хэкурыс ди лъэпlкъэгъухэр ауэ сыт дызхураджэр? Ахэр Адыгэ лъэпкъыр зыгъэлъэщыну щытыр зэпхар мырауэ жаlэр мыр пэжым тету пlэрэ?”” жысIат сылъэгъуар аращи Адыгэ лъэпкъыр къызэтезгъэнэнур хэкум щызэргъуэтижа Адыгэ цIыхур абы экономикакIэ лъэщ щыхъуу пщэдейм щхьэ лэжьэнращ.
“”Зы лъэпкъыр зэтезlыгъэри зыгъэкlуатэри пшlэнтlэпсщ. Ауэ ди хэкурысэм я нахъыбэм мыпlшlантlэу кlуэтэн я гугъэщ. Адыгагъэм лъапlэу илъытэр лажэу пшlэнтэж адыгэращ. Къипсэлъым зипсэр хэмылъыр адыгэкъым. Къимлэжам тепсоухьыр адыгэкъым.””” жысIат. ПщIэнтIэпсыр зэргъэлъэпIэн хуейр хэкурысхэм я нахъыбэм псоукIэу яхэлъщ. Ауэ мащIэу зытIэкIур мыбы темытыми мыр зэрзэкIуэкIынум зыкъегъэлъагъуэр. Къимлэжьым тепсоухь мащIэу щыIэми Iуэхур ипIэм игъувэжынущ.
“”Псалъэхэм мэхуэ дахэ къытхуэкlуэну жаlэ. Ауэ уеплъмэ дыздэщытым дыкlуатэкъым. Адыгэм зэржаlащи улажэмэ лыжь бышхынщ, умлажьэмэ лажьэ бышхынщ. Лажьэр къыщыттехуэну махуэр жыжэкъым. Ди хэку псоукlэм уеплъмэ зэрмы адыгэ псоукlэр къыбгурыlуэнщ. Лэжьэныр зыгъэпыуд, зыгъэлъэгъуэныр зыгъэлъапlэ гупщысэм ди лъэпкъыр еухыр. Адыгэ лъэпкъу хъуами зиунафэ пхырыкl ди пщыжьхэр я унэ lуэхур зышlэж, я шlыр зыву хэзылъхьэж цlыхухэт пэсэрем. Уиlэр зыдэбуугуэшыныр, уи пшlэнтlэпс зыдэбуугуэшынрат адыгагъэр. Зэрыхъуным иужь уимыту ухъуахъуэкlэ къыуэхъулlэкъым. Нобэре адыгэм я нахъыбэр мэхъуахъуэ къудер. “””” жысIат. лэжьэн зэрхуейр къызарлъытар икIи лэжьэну зэр щIадзар лъагъуэ сыхуэхъуащ. “””Езыр щысу ищхьэгъусэ бзылъхугъэм и пшlэнтlэпсым къуэпсоукlым сэ сы адыгэ лlыщ хужыlэнкъым. Ауэ нобэ хэкум зызгъэлlыхъуижхэм я нэхъыбэр мыпхуэдэщ.””” жысIат псалъэ егъалейа хъуащ мыр. бзылъхугъэхэр лажьэу щытми нобэрей дунейм дунэйм тетыФын щхьэ мыр зэманым къихьа гуэрэщ. “”” lуэхум адыгэм ишlэн lуэхурэ адыгэм хуэмфащэ lуэху жоуэ зыгуэрэ къагупщысащ. Ауэ мыр адыгагъэм екlукъым. Лъэпкъыр зыхуэныкъуэ lуэхуу хъуари бышlэныр лъапlэщ.””” жысIат. Мыр дэнэ щыIэ Адыгэми тIэчу тхэлъщ. Хэкуми тIэкIу яхэлъщ. Ауэ хэкум Iуэху IэнатIэ пэрыувэхэр тIэкIу нэхъ шыIэкIэ пэрытын хуейщ. Iуэху зэхэдзкIэ лажьэхэм язныкъуэр илъэсым Iуэхуншэу щыщыс зэмани махъури мыбы экономикакIэ ди цIыхур дегъэхуэхыр. “””Дыгъуэрэ техкlэрэ дипщэдем тепсэлъыхьхэм ядыгъурэ трахыурэ щытыр пщэдеращ адыгэм япщэдеращ…””” жысIат мыри псэлъэ лейщ. мыхъумыщIэу сылъэгъуа къудейр аращи мащIэми лэжьэным зезмыт цIыхуи диIэщ. Ахэр хабзэм къыхэкI зэкъуэтныгъэр езбы ящхьэгъэпсоныгъэр зэррахьэкIынымкIэ ягъасэбэпыр. мызыр абы щыIэхэми зэхъуэкIын хуейуэ щыт зы щытыкIэу зэрщытыр къэлъытауэ мы Iуэхур зэр-ухын хуейм топсэлъыхьхэр. “””Езбы я хэкум lуэху зэхэдз зышl зызгъэбатэхэр лэжьэным щезам де москва щашlэ lуэхухэр адыгэм хуамгъафэща lуэхум ездыдэращ инэхъыбэм..””” жысIати мыри ФIым зэртехьэФынур къэслъэгъуащ.
“””Хэкурысхэр къыдоджэ ауэ пэжыр къыджаlэкъым…””” жысIат. Iуэхур зытетыр аращи хэкурысым дэ дыкъащIэкъым дэри ахэр зытетыр хэхэсым къэтщIэкъым. Мыбы къыбгъэдэкIыууи Адыгэм ипщэдейм щхьэ зыдэтщтэ зы еплъыкIэ диIэкъым.
“”””09.05.2010 тхьэмахуэ”””м сытхат сызхэплъэжа тхыгъэр. Сэ хэкум абы къикIижхэм яIуатэмрэ, сызэджэхэмрэ къыхэзгурыIукIымрэкIэ сеплът. Куэдыр зэрмыслъагъуФыр къызгурыIуащ. Куэдым куэд жытIэ щхьэ ди цIыхум щIыхэмыхьэр къызгурыIуащ. ДызэрызэрымцIыхум щхьэ ди гугъэхэр пэжым тхутегъувэкъым. Пэжым дызэртемыувэФым щхьэи пэжыуи зыри тхузФIэкIкъым. Хэкурысхэр зыдэщысым куэдым дызэррагъэщхьым хуэдыр къэбзэу дэри ахэр куэдым идогъэщхьыр. Ахэр къакIуэу ди дунэ псоукIэм хэмыплъэу икIи дэри абы дыкIуэу я дуней тетыкIэм демыплъыу  ди дуней еплъыкIэр зы тхуэщIижынукъым. Хэкурысхэр къыррекIуэ, хэхэс псоукIэр зыррагъэлъагъу, хэхэсым щыщхэр хэкум иррекIуэ ар зыррагъэлъагъу. Мыр щытщIа махуэм дауэ дыздекIунумикI къыхэтхуынурэ дыпсалъэурэ дыгъакIуэда зэманыр дыгъэувыIэнурэ лъэпкъым зедгъэужьижынущ.
Уэ хэкурысхэ, мыбы никIхэр абы зэрнакIуэу хабзэм къихьа гъэлъэпIэныр ипэ ивогъувэри зыр зыр ФгъэлъапIэурэ абы ипсэукIэ, и дуней тетыкIэр пэжым тетыу ямлъагъуу зыкъагъэзэж. Ди цIыху мыбы никIахэр псоукIэу екIуэкIым хэвгъаплъэ. Сытри пэжым тетыу явгъэлъагъу. Хэкум нэкIуам и IэщIагъэм теухуауэ абы сыт щыхузэФIэкIынуми щывгъэгъуазэ. фыздэлажьэхэм Фышэхэ, Фи къуажэхэм Фи Iуэху щIэкIэхэм хэвгъаплъэ. ХЬэщIэу нэкIуахэм ар язэриунэр къэгурывгъаIуэ. Абы нэкъуэжыпэн хуэдэу сытри къэвмыгъэлъагъуу къэвмыутIыпщижхэ. Мыхэр щывмыщIам деж абы накIуэхэм дэ къыджаIажымкIэ плъэкIэ захуэ дыгъуэткъым. КЪэкIуэжхэм дауэ ФIыуэ зэррагъэхьащIам нахъ зыри къыджаIэФкъым. А къыджаIэхэмкIи зыщIыпIи дынэсакъым нобэ къэс.
Унэм щIэсыр Фэращ ди хэкурыс шыпхъухэ, ди къуэшхэ. МыбыкIи ФыкъакIуэ. ДипсоукIэ пэжым Фэри Фыкъхэплъэ. Мыбы къэлэшхуэхэм ФыкъыщыкIуам дей ФыкъыздекIуалIэр нэхъыбэу ипэкIэ хэкум щывгъэхьэщIахэращ. Ахэм Фэ къэФплъа Фэр къывахижыу ФагъэлъэпIэн Iуэху яужь итхэурэ зыри пэжыу Фымлъагъуу ФокIуэжыр инахъыбэм. Мыбы ди цIыхухэр щIлажьэхэм, ди цIыхухэм якъуажэхэм Фахэплъэ. Хэти Фепсалъэ. Хэти зэвгъэлъагъу. Абы нэкIуэжыпэнухэм Фи дуней тетыкIэр яжэвIэ. Мыбы хабзэ ехьакIынрэ хабзэр мыпхуэдэщ Iуэхум дыкъыхэвгъэкIи ди щытыкIэ пэжкIэ дызэрывгъэцIыху. Хэкур Адыгэ ФащэкIэ хуэпа шу защIэкIэ из зыФIэщIын хуэдизыу хэкур шыпсэм езгъэщхьхэм дэ ды мыращ къэжэФIэ. Псори зэдиубыду ди хэку щхьэ дызэрлэжьэн хуейр утыку къидывгъалъхьэ. Мыхэр зэдэтщIэмэ дунейм и нобэм лъэпкъым щхьэ тхузФIэкIынухэр щIым къытедгъэхъуэФынущ.
Адыгэм зыщиужьижынур хэкуращи хэкур пшагъуэм къыхэдывгъэхиж, хэхэсым нахуэу едывгъэгъэлагъу. Зи гур пэжкIэ абы зыхуэгъэзам бжэхэр мыпхуэдэу хуIутха хъуижынущ.
23.09.14
Маргъущ Везир Саврум

зи гугъу ямшIахэр

Дэр хуэдизу и шIыгурэ и хэкурэ зыбгинэжыфрэ зыбгынэжара тету пIэрэ мы дунем… Сищхэгъусэм и къуажэм сыкIуат мэхуипшI хуэдиз ипэкIэ (кайсери-яхьялы епха бэнокъуэ къуажэ). я къуажэр псы IуашIэнум шIиубыдэнущ. КЪуажэр ягъатэджынущ. Псори мэгуфIэр. яз ныкъуэр къышIахыну щыт ахъшэм щхьэ, яз ныкъуэр къалэм Iэпхъэжу къуажэр зэрабгынэжынум щхьэ, яз ныкъуэр къуажэр цыхугъэншэу зэрзэкIуэкIам щхьэ къатехуауэ зэгупщыс нэгъалатым щхьэ мэгуфIэхэр.

КЪуажэр адре тырку къуажэхэм еплъытэмэ щысыпIэкIэ жэнэтым ещхьщ. Жыжэ шIыпIэхэм щыщхэу къуажэм и шIым щыщ къазщэхуахэм жыг сыт хатIэри адыгэхэм ябгынэжа шIы дахэм езбы яжэнэтыр къагъашIащ. я унэхэри я псоукIэхэри нахъ зэгъэпэщащ. Мэз жыпIэмэ мэз, псы жыпIэмэ псы, лэжьалъэ жыIыэмэ лэжъалъэ пхуэхъун шIыпIэщ.

къуажэхэр дыбгынэхукIэ ди адыгагъэр дгъэкIуэдатэкъым. къуажэхэр дыбгынэу щышIэддзэм адыгагъэмн дыкъибгинэу шIидзащ. ИпэкIэ къуажэм дэкI щыIэмикI и къуажэ зыбгинэж машIэт. Ауэ ныджы къуажэ зиIэжыр машIэщ. КЪалэшхуэхэм дищхьэжьхэр фIэлэлу дыкъэнащ. Ди ныбэрэ ди бэкъурэ нахъ ди Iуэхуижкъым нахъыбэм. Лъэпкъ Iуэхур ипэ изгъэщ щыIэкъым, лъэпкъыр зыIисыр зышIэжи куэдижкъым.

Ди нэхъыжъхэм игугъ яшIхэу зэрзэхэсхамкIэ хэкум къикIахэм (къабэрдехэм нэхъыбэу) мыбей(=мыкъуэле) машIэт ди лъэныкъуэм. ныджыре зауэхэм сегупщысмэ зэрыслъагъумкIэ зауэ зэрыхъу ахъшэ зи куэдхэр, зи хэку зимыIуэхухэр я хэку йокIуэсыкIхэр. Сэри абдеж согупщысыр, Iуэхур сищхьэ изолъытыр дэ ди хэку зэрыдгъэкIуэдар дыхуфащэт нэхъ нобэ дымыпхуэдэнтэкъым. ШIыгум ипшIэр дышIэкъым жоуэ.

Лъэпкъхэри жыгым хуэдэщ. ШIым хуэныкъуэщ. ШIым щышIэмэ къэкIкъым, хэхъуэкъым, йогъуххэр.

жылэ зикIуэцI мыфахэр хэкум ехьэлIэжын, абы щыхэсэжын хуещ…

13.12.2010

блыщхьэ

маргъущ безир саврум